ιούν. 2012 _ ποίηση στα σουηδικά / μτφρ. μαργαρίτα μέλμπεργκ

Στις 6 Ιουνίου 2012, ημέρα της Εθνικής Εορτής της Σουηδίας, η Μαργαρίτα Μέλμπεργκ παρουσίασε μεταφράσεις της σουηδικών ποιημάτων του 20ου και του 21ου αιώνα, με την Σουηδή ηθοποιό Εύα Στυλάντερ να διαβάζει τα πρωτότυπα ποιήματα. Ένα από αυτά τα ποιήματα ήταν και του σουηδόφωνου ποιητή κινεζικής καταγωγής Λι Λι.

Λι Λι

ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΝΑ ΜΟΥ ΕΞΗΓΕΙ ΚΙΝΕΖΙΚΑ ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

Στην αρχή πήρες την ΕΥΤΥΧΙΑ

Το ιδεόγραμμα δείχνει ρούχα και λιβάδια, μου εξήγησες

Σημαίνει πως ζεις στον παράδεισο

είσαι χορτάτος και δεν κρυώνεις

Είδα έναν ορυζώνα να περικλείεται

από ένα ποτάμι και ένα δάσος μπαμπού

Ευτυχία είπες είναι να μην αρρωσταίνεις

να είσαι ευγνώμων όταν σε εξαπατούν

και να ακούς το γέλιο σου όταν σε χαστουκίζουν.

Μετά μου έδειξες ένα ιδεογράμμα

που έμοιαζε με πριόνι

ή με το φυτό που το λένε «συστολή»

Αυτό σημαίνει «εγώ», είπες

Δείχνει έναν άνθρωπο και ένα όπλο

Για να γίνεις εγώ

πρέπει να οπλιστείς

Ο Τσένγκις Χάν είχε τα άλογά του, τα βέλη του

Ο Βούδας μπορούσε να διασχίσει το νερό

καβάλα σε λεπτό καλάμι

Ο Μάο γράφει ποίηση και πολεμά

Κι αν δεν έχεις καθόλου όπλα,

τότε τι γίνεται, ρώτησα

Τότε είσαι ανυπεράσπιστο ζώο

που κινδυνεύεις ανά πάσα στιγμή να σε σφάξουν

Θυμήσου: το να ξέρεις μια τέχνη

είναι και κι αυτό ένα όπλο, το καλύτερο

Ένα μαχαίρι δίπλα στο βόδι

Σημαίνει ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ, είπα, το ξέρω!

Παιδί μου, το ιδεόγραμμα αυτό σημαίνει πως

ό,τι μπορείς να σφάξεις

ή να το χρησιμοποιήσεις, είναι αντικείμενο

Και είδα το δέντρο έξω απ’ το παράθυρο ν’ αστράφτει

να γίνεται αμέσως χαρτί, λίπασμα, παιχνίδι

Για να ζήσεις σ’ αυτόν τον περίπλοκο κόσμο

πρέπει να γίνεις μαχαίρι (όσο πιο κοφτερό, τόσο το καλύτερο)

θα σκέφτεσαι τώρα, αλλά

όταν γίνεις μαχαίρι

είσαι πάλι εργαλείο, αντικείμενο.

Ένα τετράγωνο. Στη μέση ένας άνθρωπος

Σημαίνει ΦΥΛΑΚΗ

Οι τοίχοι μπορεί να είναι παλατιού

ή καλυβιού

Υπάρχουν αόρατοι τοίχοι

που σε φυλακίζουν με τη θαλασσινή αύρα

τη στιγμή ακριβώς που θέλεις να πετάξεις.

ΟΥΡΑΝΟΣ! Είπα με χαρά

Σωστά, αλλά όχι μόνο, είπες

Το ιδεόγραμμα σημαίνει επίσης ΚΕΝΟ

Κοίτα, στο επάνω μέρος έχει μια τρύπα, μια καταπακτή

το κάτω μέρος είναι η δουλειά

Ξανακοίταξα τον ουρανό: δυο δακρυσμένα μάτια

ένα στόμα που ουρλιάζει

Δυο άνθρωποι περπατούν δίπλα δίπλα

Σημαίνει ΑΚΟΛΟΥΘΩ, ΥΠΑΚΟΥΩ

Πώς γίνεται αυτό; Ρώτησα έκπληκτος

Τότε έφερες απ’ την κουζίνα δύο κούπες ρύζι

χτύπησες τη μία πάνω στην άλλη Πάνγκ!

και οι κούπες γίναν κομματάκια

Όπου υπάρχουν περισσότεροι από έναν άνθρωποι

υπάρχει πάντα καταπίεση, είπες

Για να πετύχει ο κοινός στόχος

οφείλεις να συμβιβαστείς

να θυσιάσεις τις ιδιοτροπίες σου

Γι’αυτό είπε ο Κουμφούκιος:

ο σοφός αποδεσμεύεται από την ομάδα

Μια γλώσσα δεξιά, νερό αριστερά

Σημαίνει ΖΩ

Το να ζεις δεν έχει καμμιά σχέση

με την επιτυχία ή τη δόξα

Αν το νερό είναι χώμα

η γλώσσα είναι δέντρο

Το ψάρι που σπαρταρά στο στεγνό χώμα

Είναι η καλύτερη ερμηνεία της ΖΩΗΣ

Ξαφνικά γύρισες την παλάμη

ΘΑΝΑΤΟΣ

Όταν ο ήλιος και τα όπλα

Θαφτούν μαζί

κάτω από μία τεντωμένη προβιά

Και κανένα χάδι ή απειλή

δεν μπορεί να προκαλέσει ρίγος

[από τη συλλογή Η καταγωγή (Στοκχόλμη, 2007) - μτφρ. από το σουηδικό πρωτότυπο: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ]

*

Λι Λι. Γεννήθηκε στην Κίνα το 1961. Ποιητής, φωτογράφος, κινηματογραφιστής. Σπούδασε σουηδική λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο της Σανγκάης και μετέφρασε Σουηδούς ποιητές στα κινέζικα. Το 1989 μετανάστευσε στην Σουηδία, οπότε και εξέδωσε την ποιητική συλλογή Το βλέμμα στο νερό (γραμμένη στα σουηδικά). Ζει και εργάζεται στην Κίνα και την Σουηδία.

Μαργαρίτα Μέλμπεργκ. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1951. Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Λουντ. ΄Εχει μεταφράσει έργα Στρίντμπεργκ, Ίψεν, Ντάγκερμαν, Σουηδούς ποιητές, κ.ά. Έχει γράψει δοκίμια για Σουηδούς πεζογράφους και ποιητές. Δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία στο πανεπιστήμια της Στοκχόλμης και της Ουψάλας. Εργάζεται ως Μορφωτική Σύμβουλος στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Σουηδία.